زنان در مسیر رهایی

آناهیتا اردوان

نقش زنان در انقلاب اکتبر

(به مناسبت فرا رسیدن سالگرد انقلاب اکتبر)

برداشتی از کتاب زنان و مبارزه طبقاتی – تونی کلیف

این زنان کارگر پتروگراد بودند که انقلاب 1917 را آغاز کردند. رژه انقلابی زنان کارگر سرشار از خشم قرنها ستم، جرقه ای بود که شعله های عظیم انقلاب را افزون تر ساخت، انقلابی که تزاریسم را درهم کوبید.

در 22 فوریه (7 مارس) گروهی از زنان کارگر گردهم آمدند تا به بحث در مورد سازماندهی روز جهانی زن بپردازند. کارگران دیگر، از جمله منشویکها و اس- ارها هم به اعتصاب پیوستند. در 25 فوریه، بعد از آنکه بیست هزار کارگر دست از کار کشیده بودند، بلشویکها نخستین فراخوان خود را برای یک اعتصاب عمومی منتشر ساختند. موج وسیع اعتصاب و تظاهرات نقطه اوج سالها خشم متراکم شده و انباشته بود. یکی از شاهدان عینی این رویداد می گوید:"زنان کارگر که در اثر گرسنگی و جنگ به تنگ آمده بودند، مانند توفانی که با قدرت تمام هرچه را که بر سر راهش قرار دارد جارو می کند، به حرکت آمدند. مارش انقلابی زنان کارگر جرقه ای بود که شعله های عظیم انقلاب فوریه را افروخته تر ساخت، انقلابی که تزاریسم را درهم کوبید" (برگرفته از کتاب زنان روسیه - صفحه 91).

این زنان کارگر صنایع نساجی بودند که به انتخاب نمایندگان و اعزام آنها به کارخانه های مجاور دست زدند و خواهان جلب حمایت آنها شدند. این گونه بود که انفجار انقلاب رخ داد. تروتسکی در کتاب "تاریخ انقلاب روسیه"، صفحه 122 در این باره نوشته است:"انقلاب از پایین آغاز شد و مقاومتی که بر سر راه سازماندهی انقلابی اش وجود داشت را کنار زد. ابتکار عمل آن در دست ستمدیده ترین و لگدمال شده ترین بخش کارگران، زنان نساجی قرار داشت. همین زنان بودند که سربازان را به برادری فراخواندند و آنها را متقاعد ساختند که از دستورهای فرماندهان شان سرپیچی کنند و از شلیک بپرهیزند. آنها بودند که اسلحه سربازان را محکم گرفتند و به آنها گفتند "به ما بپیوندید" و سربازان را شرمسار کردند به گونه ای که آنها یکی پس از دیگری تسلیم شدند."

تروتسکی در این رابطه در سرمقاله روزنامه "پراودا" نوشت: انقلاب مدیون زنان است. اما حتی انقلاب هم نتوانست پیش داوریهای عمیقی که طی نسلها در ذهنها رسوب کرده بود را به کلی از بین ببرد. به قول مارکس:"سنتهای تمام نسلهای مرده مانند کابوسی بر مغز زندگان سنگینی می کند."

نگاهی به تبعیض در تعیین حداقل دستمزد زنان و مردان در کتاب "کارخانه - خانواده و زنان در اتحاد شوروی"، صفحه 80، بر این مساله مهر تایید می گذارد. بلشویکها علیه این نابرابری مبارزه می کردند. مقاله "کولنتای" در سال 1915 در روزانه "پراودا" به نام یک تفاوت اساسی، به همین امر اختصاص دارد. زنانی که پیشاهنگ انقلاب فوریه بودند، به حاشیه تاریخ کشیده شده بودند، از همین روست که در کتاب "تاریخ انقلاب روسیه"، زنان فقط در چند فصل اولیه حضور دارند. از همین رو بود که از اولین اقدامات لنین در سال 1917 این بود که از کمیته مرکزی خواست از کار سیاسی در میان زنان حمایت کند. او در همان زمان تاکید کرد که صحبت از سوسیالیسم و حتی دموکراسی کامل و پایدار بدون نقش مستقل زنان نه تنها در کار سیاسی، بلکه در فعالیتهای روزانه که برای هر فردی الزامی است، گزافه گویی می باشد (انقلاب 1917- مجموعه آثار- جلد 20- صفحه 142).

پس زنان بلشویک دست به کار شدند. روزنامه "روبوتسینا" با چهل تا پنجاه هزار تیتراژ در هفته شروع به کار کرد. کلوبهای زنان با هدف جذب زنان به فعالیت حزبی تشکیل شدند. بنابراین، وقتی بلشویکها در اکتبر 1917 به قدرت رسیدند، مساله درگیر کردن توده زنان غیر حزبی ابعاد گسترده تر و نوینی به خود گرفت. مساله بعد از انقلاب اکتبر این بود که اکنون چگونه باید میلیونها زن را برای مشارکت در امر ساختمان سوسیالیسم بسیج نمود. در این مسیر پیروزیها و شکستهایی وجود داشت.

یاد و خاطره تلاشهای بی وقفه "وکولوا گلافیرا"، "ژن ماری"، "انیسا آرمند"، "آلکساندرا کولنتای"، "آنجلیکا بالابانوف" و دیگر زنان بلشویک و پرولتری که برای دستیابی به مطالبات سوسیالیستی در انقلاب اکتبر شرکت کردند، گرامی باد.

سنت شکنی زنان عربستان سعودی

اسوشیتدپرس، 5 اکتبر 2012 - عربستان سعودی شاهد تغییر رفتار نسل جدیدی از زنان کشور است که قصد دارند سنتهای قدیمی را که در تار و پود همه عرصه های جامعه تنیده شده، از هم بگسلند. این موضوع را با افزایش سن ازدواج آنها نسبت به گذشته می توان دریافت. میانگین سنِ ازدواج زنان در عربستان سعودی در سال 2010، به 25 سال افزایش یافته است که در سال 2002، 22 سال بوده است.

بر اساس گزارش "مرکز تحقیقات و مطالعات بین المللی"، رفتار زنان عربستان سعودی نشان می دهد که نظر آنها پیرامون نقش زنان به طور قابل توجه ای مغایر با مردان است. 75 درصد از زنان به استقلال اقتصادی زن و مرد در چارچوب خانواده اعتقاد دارند، این میزان برای مردان 55 درصد است. 40 درصد از زنان عربستان سعودی ابراز می دارند که مشارکت زنان در امور دولتی و فعالیتهای سیاسی می بایست افزایش یابد، در صورتی که تنها 15 درصد از مردان چنین باوری دارند. 75 درصد از زنان و 50 درصد از مردان عربستان سعودی اعتقاد راسخ دارند که حقوق زنان در پنج سال آینده، تغییر خواهد کرد. نگرش زنان و مردان عربستان سعودی در باره چگونگی این تغییر و تاثیر آن روی جامعه عربستان سعودی، بسیار متفاوت است.

نسل جدید زنان عربستان سعودی با وجود تضاد جنسیتی فاحش، به شدت خواستار جامعه ای رها از آداب و رسوم و سنتهای پیش پا افتاده است، به طوری که هیچ نیرویی قادر به بازداشتن آنها از تحقق خواسته هایشان در دراز مدت نخواهد بود.

طالبان مسوولیت حمله به ملالی یوسفزی را به عهده گرفت

خبرگزاری بُخدی، 19 مهر 1391 – "احسان الله احسان" که خود را سخنگوی طالبان پاکستانی می خواند، به رسانه ها گفته است که این گروه، "ملاله یوسفزی" را به دلیل داشتن افکار ضد طالبانی مورد حمله قرار داده است. "ملالی یوسفزی"، دختر نوجوان 14 ساله، به خاطر نوشتن خاطرات خود در باره گروه طالبان به شهرت جهانی رسید. او پیشتر در مصاحبه ای گفته بود که شخصیت مورد علاقه اش، "بارک اوباما" است.

"ملالی یوسفزی" در سال 2009 زمانی که دره "سوات" در اشغال طالبان پاکستانی به رهبری "مولانا فضل الله" قرار داشت، با نام مستعار "گل مکی"، خاطرات روزانه اش در مورد جنایات طالبان را برای "بی بی سی" می فرستاد. پس از وقوع عملیات نظامی در این منطقه و پاکسازی طالبان پاکستانی، حکومت پاکستان به او جایزه شجاعت داد.

این دختر پاکستانی، روز گذشته در منطقه موسوم به "سیدوی شریف"، در مرکز "ولسوالی سوات" هنگام بازگشت از کلاس درس به منزل، با شلیک گلوله به سرش هدف حمله مسلحانه قرار گرفت. گرچه مسوولان بیمارستان "سیدوی شریف" وضیعت جسمانی "ملالی یوسفزی" را رضایت بخش گزارش کرده اند، اما پزشکان بیمارستان شهر پیشاور می گویند که "ملالی" باید برای تکمیل معالجات به خارج از کشور منتقل شود.

"ملالی" از سال 2009 به این سو همواره برای پیشرفت تعلیم و آموزش دختران تبلیغ کرده و جایزه های بین المللی را نیز به دست آورده است. "احسان الله احسان الله" می گوید که افکار "ملالی یوسفزی"، غیر اسلامی و با تفکرات طالبان پاکستانی مطابقت ندارد. اگرچه حکومت پاکستان پس از حمله سال 2009 مدعی پاکسازی منطقه "سوات" شد، اما حمله به "ملالی" بار دیگر تردیدهایی را در مورد وجود طالبان در این منطقه پدید آورده است. شماری از فعالان مدنی و آگاهان امور سیاسی پاکستان نیز بر این باورند که در دره "سوات" هنوز هم گروه طالبان حضور گسترده دارد. "عقیل یوسفزی" از نویسندگان پاکستانی به رسانه ها گفته است، صلح در دره "سوات" زمانی برقرار می شود که گروه طالبان به کلی نابود شود. به گفته او امنیت زمانی تامین می شود که مردم در خیابانها مورد حمله مسلحانه قرار نگیرند.

زنان در پاکستان، هند و افغانستان عليه طالبان به خيابانها آمدند

سايت يورو نيوز، 14 اكتبر 2012 - هزاران تن از زنان مسلمان در پاکستان، هند و افغانستان به‌منظور اعلام حمايت خود از ملاله يوسف زي، دختري که تازه‌ ترين قرباني طالبان محسوب مي‌شود به خيابانها آمدند.

در شهرهاي کراچي و اسلام‌آباد پاکستان کودکان نيز با حضور در تظاهرات زنان نسبت به مجروح ساختن يک مدافع ۱۴ ساله حقوق کودکان توسط شبه نظاميان اسلامگرا ابراز انزجار کردند.

شمار قابل توجهي از زنان افغان نيز همراه با حدود ۵۰۰ دانش ‌آموز دختر در شهر هرات با شهروندان خشمگين پاکستاني همصدا شدند و عليه طالبان و در دفاع از حقوق کودکان سرزمينهاي اسلامي به تظاهرات پرداختند.

پیش نویس قانون اساسی مصر، تکان دهنده و نگران کننده

شبکه خبری زنان، 13 اکتبر 2012 - بسیاری از فعالان و مدافعان حقوق زنان، پیش نویس قانون اساسی کشور مصر را تکان دهنده و نگران کننده می دانند. ماده 36 پیش نویس قانون اساسی جدید این کشور برابری جنسیتی را به شرطی که از قوانین و ضوابط شریعت اسلام تجاوز نکند، قبول دارد و به صراحت ابراز می دارد که دولت متعهد است تا در قانون گذاری و مناسبات اجرایی، برابری جنسیتی را در عرصه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و دیگر پهنه ها، بدون تخطی از شریعت اسلام در نظر بگیرد.

فمینیستهای مصری با ابراز نگرانی و خشم اعلام کرده اند که زن و مرد بر اساس شریعت اسلام برابر نیستند و بند 36 پیش نویس قانون اساسی، برابری جنسیتی و حقوق زنان را تهدید می کند. خانم "ناهید ابو قمصان"، مدیر مرکز حقوق زنان مصری می گوید که الزام به رعایت قوانین اسلامی و ذکر شریعت اسلام به عنوان یک مرجع در بند مزبور موجبات تشویش و نگرانی فراوانی را فراهم آورده است. وی اضافه می کند که این موضوع، فضا را برای چانه زنی بر سر حقوق زنان میان افراط گرایان مذهبی و لیبرالها آماده می سازد.

از دیگر سو، بند دوم پیش نویس قانون اساسی، اصول شریعت اسلام را به عنوان مرجع برای حکومت کردن الزامی دانسته و آن را سقف بسیاری از آزادیهای اجتماعی از جمله چگونگی رعایت حقوق زنان به حساب می آورد. بسیاری از زنان اعتقاد دارند که پیش نویس قانون اساسی بدین وسیله دست نهادهای دولتی را جهت پایمالی  حقوق زنان باز گذاشته است.

"عمر طارق"، یکی از اعضای برجسته "اخوان المسلین" پیشتر در باره ساختار سیاسی جدید مصر و موقعیت زنان عنوان کرده بود که آنها می بایست اجازه کار در خارج از خانه را داشته باشند، اما زمانی که ازدواج می کنند، وظیفه همسری، مادری و تربیت فرزندان بر کار خارج از خانه مقدم است. به بیان دیگر، زنان آزادند تا زمانی که همسر یا مادر نشده باشند.

گروهی از سازمانهای سیاسی و سازمانهای غیر دولتی متشکل از "حزب سوسیال دموکرات مصر"، "ائتلاف سوسیالیستهای مردمی"، "حزب مصر آزاد"، "حزب مردم امروز"، "سازمان زنان نو" و... با انتشار بیانیه مشترکی نسبت به بند مزبور در پیش نویس قانون اساس جدید مصر ابراز نگرانی کرده و استفاده از شریعت اسلام به عنوان راهی جهت محدود ساختن حقوق زنان را محکوم کردند.

افزون بر اینها، تلاشهای فراوانی از سوی شخصیتهای سکولار و مدافعان حقوق زنان در جریان است تا از حقوق زنان مصر به عنوان شهروندان مصری که به طور تاریخی و به ویژه در سالهای اخیر نقش بسیار مهمی در تغییرات اجتماعی و سیاسی داشته اند، دفاع کنند.

در همین رابطه ائتلافی از بیش از 33 سازمان مدافع حقوق زنان نیز در تاریخ 4 اکتبر با برگزاری راهپیمایی بزرگی در شهر قاهره با تهیه لیستی از مطالبات زنان و ارایه آن به محمد مُرسی از وی خواست که با تصویب یک قانون، آزار و اذیت جنسی را به عنوان عملی جنایی به حساب آورد.

بهبود وضعیت زنان کلید پیشرفتهای چشمگیر در سراسر جهان است

وب نیوز، 9 نوامبر 2012 - تحقیقات موثق و گسترده ای پیرامون موقعیت زنان در جهان که توسط گروهی متشکل از اساتید دانشگاهی از کشورهای مختلف انجام گردیده، با ارایه آمار و فاکت ثابت می کند که بهبود وضعیت زنان کلید پیشرفتهای چشمگیر در سراسر جهان است.

بر اساس این پژوهش، اگر زنان کشاورز به امکانات کشاورزی برابر با مردان دسترسی داشته باشند، 100 تا 150 میلیون انسان گرسنه کمتر در جهان خواهیم داشت. اگر زنان به طور برابر با مردان در نیروی کار مشارکت داده شوند، تولید ناخالص ملی کشور آمریکا، ژاپن و کشورهای اروپای غربی دو برابر خواهد شد.

اگر چه تحقیقات مذکور نه اولین و نه آخرین پژوهش علمی است که به اولیای امور در سراسر جهان هشدار می دهد که به رفع تبعیض جنسیتی اهمیت بیشتری دهند و راه حلی فوری و جدی در دستور کار قرار دهند، اما زنان در سراسر جهان هنوز از تبعیض جنسیتی در رنجند. با وجود آنکه زنان بیش از 66 درصد از کار جهان را انجام داده و بیش از 50 درصد از مواد خوراکی جهان را تولید می کنند، اما تنها 10 درصد از درآمد جهانی و کمتر از 1 درصد از زمینهای کشاورزی را صاحبند. زنان نسبت به مردان به امتیازات بانکی، امکانات آموزشی، تکنولوژی، مشاغل مدیریتی و قوانین حمایتی کمتری دسترسی دارند. در بیشمار تحقیقاتی که پیرامون اهمیت رعایت حقوق زنان به عنوان انسانهایی برابر با مردان صورت گرفته، بر رابطه اُرگانیک این نابرابری با بسیاری از معضلها و پیشرفتهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تاکید شده است.

وضعیت بغرنج زنان در جهان مشخص می کند که ریشه تبعیض جنسیتی را می بایست در سیستم و روابط اقتصادی حاکم بر جهان جستجو کرد که در راستای رشد و انباشت هرچه بیشتر سرمایه، تعریفی انسانی از "زن" ندارد.

تشدید قاچاق زنان و دختران در عراق پس از جنگ

شبکه خبری زنان، 16 نوامبر 2012 - کَرامَتُنا (مقام ما)، یک تحقیقات وسیع از تعمیق و رشد معضلِ قاچاق دختران و زنان جهت بهره کشی جنسی در سکوت تلخ بعد از حمله و اشغال کشور عراق خبر می دهد. این تحقیقات توسط بنیاد انگلیسی "برای تغییرات اجتماعی توسط آموزش در خاورمیانه" صورت گرفته است.

از هنگام حمله و اشغال کشور عراق در ماه مارچ سال 2003، بیش از پنج هزار زن و دختر عراقی جهت استثمار جنسی به کشورهای دیگر قاچاق شده اند. کشورهای اُردن و سوریه به ترتیب جزو اولین کشورهایی هستند که به جذب قربانیان می پردازند. کشورهای مذکور شرایط سختی برای صدور ویزا در نظر نمی گیرند، ولی در قانون کار خود محدودیتهای بیشماری برای مهاجران (بخوانید قربانیان) جهت مشارکت در بازار کار قایل شده اند. این ترکیب به طور اتوماتیک دختران و زنان عراقی را به تن فروشی جهت رفع کوچکترین احتیاجات اولیه وادار می سازد.

براساس تحقیقات مذکور، هم دولت عراق و هم منطقه خودمختار کردستان، اقدامی جدی جهت رفع معضل قاچاق انسان و بهره کشی جنسی زنان عراقی اتخاذ نکرده اند. قاچاق انسان، استثمار جنسی و بردگی حتی در قانون اساسی عراق ممنوع اعلام نشده است. دولت عراق به جای پیگیری قانونی و تحت تعقیب قرار دادن قاچاقچیان، در بسیاری موارد قربانیان را مورد محاکمه و توبیخ قرار داده است.

تحقیقات یاد شده در گام اول با توسل به آمار و ارقام، به گستردگی معضل بهره کشی جنسی زنان عراقی در دوران بعد از صدام حسین می پردازد. در گام بعدی، اطلاعات گردآوری شده از مطبوعات، تحقیقات سازمانهای غیردولتی و بین المللی در این رابطه را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. سپس، محققان به گفتگو با قربانیان پرداخته اند.

آقای "ایمان ابوعطا"، موسس و مدیر "موسسه تغییرات اجتماعی"، ابراز می دارد که آنچه در این تحقیقات پیرامون وسعت قاچاق و بهره کشی زنان عراقی آمده، تنها گوشه ای از فاجعه می باشد. وی اضافه می کند:"ما به فعالیت خود جهت افشا و آشکار سازی حقیقت ادامه می دهیم تا سیاست اولیای امور عراقی را به چالش گرفته و افکار عمومی جهان را جهت مبارزه علیه قاچاق زنان در کشورهای عربی آماده سازیم. اگرچه زنان عراقی بیشتر به کشورهای اردن و سوریه قاچاق می شوند، اما کشورهای دیگر مانند ایران، عربستان سعودی، لبنان و کویت نیز در این امر دخالت دارند."

* چند خبر از ایران

آرایشگاههای زنانه در اصفهان پلمپ شدند

هرانا، 27 مهر 1391 - در اجرای طرح بازدید از آرایشگاههای زنانه که در راستای طرح امنیت اجتماعی و اخلاقی در سطح استان اصفهان انجام می گیرد، پنج واحد صنفی متخلف شناسایی و پلمپ شدند.

نسرین ستوده دست به اعتصاب غذا زد

اخبار زنان، چهارشنبه 26 مهر - خانم نسرین ستوده، وکیل زندانی که به شش سال زندان و ده سال محرومیت از حق وکالت محکوم شده است، در اعتراض به جلوگیری از ملاقات حضوری با فرزندان و خانواده خود، دست به اعتصاب غذا زد.

ازدواج کودکان

هرانا، 24 مهر - معاون سیاسی، امنیتی استاندار همدان از 1773 مورد ازدواج افراد بین 10 تا 14 ساله در این استان خبر داد.

حذف سنگسار از قانون به معنای حذف آن نیست!

ایلنا، 20 مهر - اللهیار ملکشاهی، رییس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس رژیم ابراز داشت که اگرچه حکم سنگسار در لایحه مجازات اسلامی نیامده است، اما این به معنای حذف آن نیست.

کارگزار رژیم اضافه کرد:"احکام شرعی قابل حذف شدن نیستند و در قانون اساسی آمده که هر جایی قانون ساکت است، قضات می توانند به مبانی شرعی مسلم مراجعه کنند و سنگسار نیز از جمله آنهاست."

بازگشت به صفحه اول ایران نبرد

بازگشت به صفحه نبردخلق